بیانات

استاد رضایی تهرانی در این جلسه به بررسی روش‌های استنباط فقهی با تأکید بر تحریر محل نزاع، بررسی تاریخی مسائل، و نقش اقوال فقها در این فرآیند پرداخت. در ضمن پرسش و پاسخ‌هایی به اهمیت بررسی خاستگاه سؤالات فقهی و تأثیر فضای تاریخی بر شکل‌گیری آنها اشاره و تأکید شد که نقل‌قول‌های اولیه می‌تواند به دقت‌بخشی مسئله کمک کند، هرچند ممکن است ذهن فقیه را جهت‌دهی ناخودآگاه کند. همچنین، بحث‌هایی درباره عرضه احادیث بر قرآن، نقش مقاصد شریعت و ذوق شریعت در استنباط، و ضرورت بازخوانی فقه برای پاسخگویی به مسائل اجتماعی و بین‌المللی مطرح شد. در پایان، بر لزوم تبیین غایات شریعت و مقاصد آن به‌عنوان پایه‌ای برای استنباط‌های اجتماعی تأکید گردید.

استاد آیت‌الله رضایی تهرانی در این نشست بیان داشتند که فقه شیعه علمی اعتباری و نیمه‌ذوقی است که اختلاف در آن اجتناب‌ناپذیر است. اجتهاد مهارتی است که تأثیراتی از معرفت شهودی دارد و بیشترین وابستگی را به علوم رجال و اصول دارد. مرحوم آیت‌الله بروجردی در روش فقهی خود، روایات را از منابع اصلی اخذ کرده و تحلیل سندی دقیق انجام می‌دادند. ایشان روایات را دسته‌بندی کرده، به روایات ضعیف جهت تأیید محتوا توجه داشتند و تعارضات بدوی را حل می‌کردند. یکی از اصول ایشان، توحید روایات مشابه به دلیل نقل به معنا بود. در اجتهاد، تلاش می‌کردند از اصول عملی فاصله بگیرند و از کتب اصول متلقاتی در فقدان نص بهره ببرند. روش ایشان بسیار مدلّل بود و سایر اقوال را با ابطال ادله نقد می‌کردند. درس خارج ایشان مجتهدپرور بود و اهمیت فراوانی برای رویکرد تاریخی، اصول رجال و نگاه سیستمی به دین قائل بودند. با وجود جایگاه برجسته ایشان، روش فقهی او به‌اندازه کافی شناخته نشده است.