بیانات

این نشست که به همت حلقه علمی حکمت دفتر تبلیغات اسلامی خراسان برگزار شده است، استاد رضایی تهرانی ابتدا با مقدماتی به مباحثی مانند ضرورت و مفهوم‌شناسی مفاهیم بکار برده شده در عنوان نشست می‌پردازند و سپس به بررسی تأثیرگذاری حکمت صدرایی در حیات اعتقادی و رفتار آدمی و نمونه‌هایی از آن را ارائه می‌کنند. ایشان به‌عنوان نمونه مباحثی چون اصالت وجود و اعتباریت ماهیت؛ اتحاد علم و عالم و معلوم؛ وحدت تشکیکی وجود و... را امتداد بخشیده و تأثیرهای آنها را در زندگی انسان بررسی می‌کنند. ایشان بنا بر نظری جامعه را متشکل از افراد خوانده و تأثیرات در جامعه را تابعی از تأثیرات فردی دانستند. در پایان به پرسش‌های حضار پاسخ‌هایی ارائه کردند.

عظمت بی‌بدیل اندیشه صدرایی و نظام نوین فلسفی برساخته او، سبب شده تا بسیاری بر این اعتقاد باشند که فلسفه اسلامی پس از صدرا دچار رکود و بن‌بستی بزرگ شده است. این امر تا جایی است که این گروه معتقدند بیشتر بزرگان و حکمای فلسفه اسلامی پس از صدرا در نهایت شارح و مفسر اندیشه‌های او بوده و فاقد نوآوری و ابتکار فلسفی هستند. آیت‌الله شیخ علی رضایی تهرانی با رد این اتهام و با اعتقاد راسخ به وجود نوآوری‌های فراوان فلسفی پس از صدرالمتألهین و حتی امکان ایجاد نظام فلسفی نوین در سه بخش به تبیین و تحلیل این بحث می‌پردازد. ایشان در بخش نخست به چیستی و چگونگی نوآوری‌های فلسفی پس از صدرا پرداخته و روند بررسی نوآوری‌های فلسفی را در شش مرحله محقق می‌داند؛ او در بخش دوم، اقسام نوآوری‌های فلسفی پس از صدرا را به شکلی تفصیلی در هفت لایه و با ارائه مثال‌هایی مجزا برای هر لایه مورد بحث‌وبررسی قرار می‌دهد و در نهایت در بخش سوم مصادیقی از نوآوری‌های بزرگان اندیشه فلسفی پس از صدرا از جمله مرحوم آقا علی حکیم، مرحوم علامه طباطبایی، آیت‌الله جوادی آملی و استاد غلامرضا فیاضی ارائه می‌دهد. این نشست علمی به‌صورت مقاله‌ای نیز در کتاب کرانه‌های عقل و معنا به چاپ رسیده است.

در این جلسه که به مناسبت رحلت بنیان‌گذار فقید انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) برگزار شده است، آیت‌الله رضایی تهرانی پرسش‌هایی پیرامون نقش حکمت و فلسفه در منظومه فکری و رفتاری امام راحل را تبیین و سپس به آنها پاسخ می‌دهند. حضرت استاد در ابتدا به مقصود خود از کلیدواژگان موضوع بحث می‌پردازند و سپس تحلیل خود نسبت به پاسخ پرسش‌های مطرح‌شده را بیان می‌دارند؛ در این گفتار، افراد در مواجهه با فلسفه را به هفت گروه تقسیم کرده و هریک از این گروه‌ها را تبیین می‌کنند. حضرت استاد رضایی تهرانی به هفت دلیل برای پیچیدگی منظومه فکری و رفتاری امام راحل (رحمة‌الله‌علیه) اشاراتی می‌کنند. ایشان بیان داشتند که قرائت فلسفه با چاشنی عرفان که در نحله حکمت متعالیه مطرح است، مرحوم امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) را به نحوی به سمت عرفان کشاند که عرفان در همه زندگی، رفتار و گفتار ایشان محور شد.