اسماء و صفات الهی 23، رزاقیت خداوند 4

\documentclass[a4paper,12pt]{article} \begin{document} \\ (مجری)\\ امروز خدمت شما هستیم، روز یکشنبه است، ششمین روز از فروردین ماه و چهارمین روز از ماه ضیافت الهی که توفیق این را داریم برنامه تا آسمان را به طور زنده و مستقیم تقدیم حضور شما کنیم، آرزو می‌کنم طاعات و عباداتتان قبول باشد و لحظه به لحظه این ماه را همه‌مان ان‌شاء‌الله قدر بدانیم و بتوانیم بهره بیشتری از این سفره گسترده ضیافت حضرت حق برداشت کنیم.\\ حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ علی آقای رضایی تهرانی در یکشنبه اول سال خدمتشان هستم، سلام عرض می‌کنم خدمتشان، عرض خو‌ش‌آمد و تشکر از حضور شما، سال نو و همچنین ماه مبارک رمضان را هم خدمت شما تبریک عرض می‌کنم.\\ \\ (استاد)\\ {\large «بِسمِ اللهِ أَلْرَّحمٰنِ أَلْرَّحیم»}\\ من هم عرض سلام و ادب و احترام دارم خدمت حضرتعالی و همه بینندگان ثابت‌قدم و باوفای این برنامه، من هم حلول ماه خدا را تبریک عرض می‌کنم، ان‌شاء‌الله سال پر از خیر و برکت برای همگان مقدر بوده باشد.\\ \\ (مجری)\\ ان‌شاء‌الله، خیلی متشکرم از حضورتان در برنامه، ما خدمت حاج‌آقای رضایی تهرانی در مورد صفات الهی صحبت می‌کنیم و چند جلسه است که حاج‌آقا در مورد صفت رزاقیت برایمان صحبت می‌کنند. سوالات و مطالب مختلفی هم در مورد رزق و روزی حاج‌آقا برایمان فرمودند و پاسخ سوالات شما عزیزان را فرمودند اما یک نکته‌ای که چند بار در طی جلسات گذشته گفته شده این است که چه اسباب و اموری هست که در گشایش روزی انسان به طور کلی نقش دارد و چه اسباب و اموری در تنگی روزی انسان به طور کلی می‌تواند نقش داشته باشد.\\ خاطرم هست که 180 مورد را گفتید در این موارد جمع‌آوری کردید، حالا به صورت کلی حاج‌آقا می‌فرمایند و باز به صورت جزئی‌تر هم خدمتشان خواهیم بود.\\ دعوت می‌کنم باز ما را همراهی بفرمایید، در خدمت شما هستم.\\ \\ (استاد)\\ بله، هر پدیده‌ای که در جهان تحقق پیدا می‌کند علل و عواملی دارد که این علل و عوامل می‌تواند دنیوی و مادی باشد، می‌تواند ملکوتی و غیر‌مادی باشد.\\ یکی از اموری که در عالم تحقق پیدا می‌کند، گشایش در روزی یا تنگی در روزی است که یک موجودی، یک انسانی، روزی او گشاده باشد یا تنگ باشد. این علل و عوامل را ممکن است در دانش‌های مختلف مورد بررسی قرار بدهند اما دین هم در این زمینه نظر دارد و در زمینه گشایش و تنگی روزی اتفاقاً دین به عواملی تصریح دارد که شاید هیچ علمی، هیچ فلسفه‌ای دستش به بلندای این عوامل نرسد و در حقیقت با پشتوانه وحیانی است که می‌توان این عوامل را دید و کشف کرد.\\ ما عوامل گشایش یا تنگی روزی را به دو عامل می‌توانیم تبیین کنیم، این عوامل در حقیقت در صدد آن هستند که بگویند چه اموری دیگ رزاقیت خدا را به جوش می‌آورد، صفت رزاقیت خدا را بیشتر متجلی می‌کند، لذا بحث ما کماکان همان ادامه بحث صفات الهی است؛ ما اول به صورت کلی عرض کنیم، بعد هم به صورت مصداقی تبیین کنیم.\\ در عوامل کلی گشایش روزی یک تصفح و تفحصی که ما در آیات و روایات می‌کنیم، به این عوامل می‌رسیم: \begin{enumerate} \item بخشی از اذکار، خواهیم گفت که ذکر فوق‌تخصصی و تأثیر‌گذار در گشایش روزی ذکر استغفار است، {\large «اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ»،} بعد می‌شود {\large «يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا 1».} \item دوم، بخشی از ادعیه است، خب دعاهایی که از اهل‌بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) وارد شده است با مضامین گوناگون و اهداف گوناگون وارد شده است، بعضی از دعاها است که این دعاها، دعاهای تخصصی رزق است؛ مثل دعایی که ما بعد از نماز عشاء مستحب است به عنوان تعقیب خاص بخوانیم:\\ {\large «اللّٰهُمَّ إِنَّهُ لَيْسَ لِى عِلْمٌ بِمَوْضِعِ رِزْقِى، وَإِنَّما أَطْلُبُهُ بِخَطَراتٍ تَخْطُرُ عَلَىٰ قَلْبِى 2»،} که حالا به این دعا‌ها می‌رسیم. \item سوم، بخشی از نماز‌ها است، نماز فواید فراوانی دارد، {\large «إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ 3».}\\ \\ (مجری)\\ غیر از نمازهای واجب است؟\\ \\ (استاد)\\ بله، البته نماز‌های واجب هم جزو اموری است که در روزی تأثیر دارد ولی بخشی از نماز‌ها است که این نماز‌ها از طرف اهل‌بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) و از طرف دین ارائه شده است و کار تخصصی این نماز‌ها گشایش روزی است. حالا بخشی از نماز‌ها است که فقط در گشایش روزی نقش دارد، بخشی از نماز‌ها است مانند نماز جعفر طیار که آثار فراوانی دارد و یکی از مهم‌ترین آثار او گشایش روزی است. \item چهارم بخشی از واجبات است. \item پنجم، بخشی از ترک محرمات است.\\ ببینید واجبات را عمل کردن و محرمات را ترک کردن خود مایه گشایش روزی است ولی بخشی از واجبات است که خصوص آن‌ها، عمل به آن‌ها در گشایش روزی عمل تخصصی می‌کند، مثل نماز اول وقت.\\ بخشی از ترک محرمات است که در گشایش روزی کار تخصصی می‌کند، مثل ترک ارتباط با نامحرم، این‌ها چیز‌هایی است که من اگر مورد رعایت قرار بدهم، روزی‌ام گشاده می‌شود. \item ششم، پاره‌ای از مستحبات است، مستحبات همه تأثیر‌گذار است، تأثیرات فراوانی دارد اما بخشی از مستحبات مانند بیداری بین‌الطلوعین، این‌ها تخصصشان گشایش روزی است. در روایت داریم، خواهیم گفت، کسی که بین‌الطلوعین خواب است، در آن روزی که بین‌الطلوعین خواب است، اصلاً روزی خود را نمی‌خورد، چه روزی مادی و چه روزی معنوی.\\ می‌گوید که حاج‌آقا ماه رمضان است، روزهای ماه رمضان حال خوشِ سبک معنوی ندارم. می‌گویم که بعد از سحر چقدر بیداری، بعد می‌خوابی؟\\ می‌گوید: «بلافاصله می‌خوابم».\\ می‌گویم که خب همین است، می‌گویند که اگر کسی بین‌الطلوعین خواب باشد، آن روز، روزی معنوی ندارد، در روزی معنوی میهمان دیگران است. تو که می‌خواهی یک جزء قرآنت را بخوانی، دعای عهدت را بخوانی، این‌ها را به گونه‌ای تنظیم کن که تا نزدیک طلوع یا تا طلوع بیدار باشی و بعد بخوابی. \item هفتم، ترک پاره‌ای از مکروهات است، باز ترک همه مکروهات آثار فراوانی دارد اما برخی از مکروهات، ترکش تأثیر فراوان‌تری داردو مثلاً مکروه است انسان زباله را شب در خانه نگه ‌دارد، اگر انسان این مکروه را ترک کند، روزی او گشاده می‌شود.\\ الآن من دیدم بعضی‌ها سطل‌های بزرگی در منزل دارند، چهار‌پنج روز زباله را نگه می‌دارند، بعد تخلیه می‌کنند، خب این کار از نظر سنت اسلامی روزی را تنگ می‌کند. می‌گوید زباله به زباله، شب باید از منزل بیرون برود، مخصوصاً زباله‌های نجس که اگر در خانه باشد، ارواح خبیثه و اجنه را به خانه جذب می‌کند. حالا پوشک بچه‌اس است که نجس است، خانمی است، نواری دارد، نجس است، این‌ها را باید بیرون بگذارد و نگه ‌ندارد. \item هشتم، حسن خلق بخصوص برخی از مصادیق حسن خلق، حالا به مصادیقش می‌رسیم و به صورت جزئی خواهیم گفت. مثلاً جود، خدای متعال انسان جواد را (نعمت) می‌دهد، فرمود که تو بده تا من بدهم، انسان جواد را خدا به او می‌بخشد. یکی از جواد‌های عالم جناب عبدالله بن جعفر (علیه السلام) است، شوهر حضرت زینب (سلام‌الله علیها). مردم مدینه از هم قرض می‌کردند، کی وعده می‌گذاشتند، می‌پرداختند؟\\ می‌گفتند آن دوباری که عبدالله بن جعفر به همه اهل مدینه می‌بخشد، آن موقع قرضت را به تو می‌دهم. صد و چند سال هم عمر کرد. جمعه‌ای بر او گذشت، مردم مراجعه کردند، دستش تنگ بود. رو به آسمان کرد، گفت: «خدایا، تو اینطور عادت دادی من را که به مردم بدهم و تو هم به من بدهی، اگر دیگر نمی‌خواهی مانند گذشته به من بدهی، من طاقت مراجعه بدون جواب را ندارم».\\ تاریخ نوشته است، به جمعه بعد نکشید، {\large «إِنَّـا لِـلَّـهِ وَ إِنَّـا إِلَـیْـهِ رَاجِـعُـونَ».}\\ جود (رزق را) می‌رساند، بعضی از صفات اخلاقی است که (روزی را زیاد می‌کند). \item نهم، برخی از فضائل انسانی است، اصلاً بحث اسلام و مسلمانی هم مطرح نیست، زرتشتی باشی که گفتند حالا این روز‌ها با زرتشت نسبتی دارد، مسیحی باشی، یهودی باشی، اهل‌سنت باشی، انسان باشی، برخی از فضائل انسانی است که خدای متعال دوست دارد. مثلاً خدای متعال به فرعون (نعمت) داده بود؛ موسی (علیه السلام) به خدا گفت: «خدایا این کسی است که ادعای خدایی هم کرده است».\\ خدا فرمود که فرعون سه تا صفت دارد، من این صفات را دوست دارم، یکی از صفت‌هایش این است که سفره‌دار است، تکخور نیست، خب سفره‌دار بودن صفت اخلاقی انسانی است، به دین خاصی ارتباط ندارد. این کلیاتی در ارتباط با عوامل گشایش روزی (که عرض شد).\\ در ارتباط با عواما تنگی روزی، تقریباً همین‌ها است، بعضاً برعکسش. \\ مثلاً برخی از گناهان کبیره این فوق‌تخصص در تأثیر در جلوگیری از روزی واسع دارد مثل زنا، مثل اسراف، این‌ها در روایات فراوانی داریم که زنا فقر می‌آورد و گاهی این فقر در ذریه انسان ادامه پیدا می‌کند. تباری فقیر است چون پدربزرگ اهل عمل خلاف بوده است.\\ برخی از گناهان صغیره، من به یک مومنی بخاطر ترساندن او نگاه تند کنم، این گناه، گناه کبیره نیست، گناه صغیره است اما روزی انسان را کم می‌کند، من دلی را بی‌جهت لرزاندم.\\ پاره‌ای از مکروهات مثل خواب بین‌الطلوعین، بخشی از خلاف مروت‌ها، مکروه هم نیست اما خلاف مروت است مثل غفلت از حال همسایه. او گرسنه باشد، تو سیر، تو سه تا کفش برای بچه‌ات، برای ایام نوروز گرفتی، او کفش پارسال یچه‌اش پاره شده و قدرت خرید کفش نو ندارد، او هم اصلاً ککت نمی‌گزد، این‌ها می‌آید و روزی را تنگ می‌کند.\\ پنجم، بخشی از رذائل اخلاقی، همه رذائل اخلاقی بد است اما بخشی از رذائل اخلاقی مانند بخل، خست، بددلی، این‌ها را دین ما می‌گوید که روزی را تنگ می‌کند. \end{enumerate} \\ (مجری)\\ درست است، خیلی متشکرم، به صورت کلی حاج‌آقا عواملی که در گشایش روزی و تنگ شدن روزی نقش دارد را برایمان فرمودند. یک بخشی را ببینیم و برگردیم، ادامه مطالب هم شنیدین است که دعوت می‌کنم همراه ما باشید. دعای روز چهارم ماه مبارک رمضان را با هم مرور می‌کنیم.\\ \\ (تیزر)\\ {\large «اللَّهُمَّ قَوِّنِي فِيْهِ عَلئ إِقامَةِ أَمْرِكَ، وَأَذِقْنِي فِيْهِ حَلاوَةَ ذِكْرِكَ، وَأَوْزِعْنِي فِيْهِ لاَداءِ شُكْرِكَ بِكَرَمِكَ، وَاحْفَظْنِي فِيْهِ بِحِفْظِكَ وَسَترِكَ، يا أبْصَرَ النَّاظِرِينَ».}\\ خدایا در این ماه برای برپا‌داشتن امرت نیرومندم ساز و شیرینی ذکرت را به من بچشان و ادای شکرت را به من الهام بفرما و به نگهداری و پوششت نگاهم دار، ای بینا‌ترین بینندگان.\\ (پایان تیزر)\\ \\ (مجری)\\ سوالات شما عزیزان هم به دستم می‌رسد، این بخش، بخش پاسخ به سوالات باشد، چند مورد سوال دارم که خدمت حاج‌آقا مطرح بکنم که همه در رابطه با همین موضوع رزاقیت خداوند و صفت رزاقیت حضرت پروردگار است.\\ گفتند که آیا عقل توان کشف مصادیق جزئی عوامل گشایش یا تنگی روزی را دارد؟\\ \\ (استاد)\\ اگر مراد عقل برآمده از تجربه باشد، درست است ولی اگر مراد عقل نظری صرف باشد، نخیر، چنین توانی را ندارد. تجربه است که به انسان می‌گوید در یک جامعه‌ای یا در یک خانواده‌ای یا در یک خانواده‌ای یا در یک فامیلی، برخی از کارها با تکرار به ما فهمانده که این کار روزی را زیاد می‌کند، این کار روزی را تنگ می‌کند. این در حقیقت عقل ناشی از نوعی تجربه می‌شود ولی عقل صرف، نخیر. در عین حال، همان عقل ناشی از تجربه هم در این زمینه چندان گشاده‌دست نیست و ما باید از وحی و دین در این زمینه بهره ببریم.\\ \\ (مجری)\\ آیا ممکن است موجودی به هیچگونه روزی خداوند نیازی نداشته باشد؟\\ \\ (استاد)\\ خیر، چرا؟\\ به خاطر اینکه ما غیر از اصل ایجاد، استمداد حیات را از خدای متعال در هر موجودی داریم، یعنی خدای متعال اینگونه نیست که موجودی را بیافریند، بعد برود یک گوشه‌ای بنشیند و استراحت کند.\\ خدای متعال دائماً در حال فیض است، هر فیض نو، روزی جدید (می‌خواهد). قرآن کریم هم فرمود: {\large «كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ 4»،} هر لحظه خدای متعال دارد روزی می‌دهد و این روزی جدید، روزی است گرچه هیچ روزی دیگری را موجود نیاز نداشته باشد.\\ \\ (مجری)\\ دو‌سه تا سوال جدید هم رسیده است، آیا ممکن است دو چیز متضاد یا متناقض، هر دو رزق خدا باشند؟\\ \\ (استاد)\\ بله، به این معنا که گاهی وقت‌ها که برای من در برهه‌ای از زمان ثروت روزی است، گاهی فقر برای من روزی است، گاهی سلامتی روزی است، گاهی مریضی روزی است. اینگونه نیست که من گمان کنم ثروت و سلامتی و پولداری و بدون دغدغه بودن، این‌ها روزی است و مقابل آن‌ها هیچگاه روزی نیست. لذا این امور متضاد می‌تواند روزی خدای متعال تلقی بشود، چون با همین امور متضاد است که خدای متعال می‌آید و آدمی را پرورش می‌دهد، تربیت می‌کند و به گونه‌ای بالا می‌برد.\\ \\ (مجری)\\ درست است، سوالات بینندگان به دستم می‌رسد حاج‌آقا، آیا ممکن است بر اثر مرور زمان مصادیق جدیدی برای گشایش یا تنگی روزی کشف بشود؟\\ \\ (استاد)\\ بله، به این معنا، دو معنا برای این سوال و جوابش وجود دارد. یک موقع ما به عنوان متولیان امر دین، روحانیت معظم، در گشتی که در آیات و روایات می‌زنیم به مصادیق جدیدی می‌رسیم که قبلاً مورد توجه قرار نگرفته بود. مثلاً من نکته‌ای در دعای مکارم‌الاخلاق پیدا می‌کنم، نکته‌ای در آن دو‌سه تا دعایی که امام سجاد (علیه السلام) در ارتباط با روزی دارد پیدا می‌کنم که قبلاً ذهن کسی را به خود جلب نکرده است یا می‌آیم مصادیق ترکیبی گشایش یا تنگی روزی را پیدا می‌کنم، یعنی می‌بینم این امر در آن امر تأثیر دارد، او در آن امر تأثیر دارد، نتیجه گشایش یا تنگی روزی می‌شود.\\ به این معنا کشف مصادیق جدید ممکن است.\\ دو، گفتیم عقل تجربی هم می‌تواند در کشف بعضی از مصادیق روزی نقش داشته باشد. خب، تجربه هیچگاه درش بسته نیست، چون تجربه هیچگاه درش بسته نیست، کار جدید انجام می‌شود، انسان می‌بیند روزی گشاده شد یا مثلاً کار جدیدی فرض کنید که صورت می‌گیرد، انسان می‌بیند روزی تنگ شد.\\ بله، کشف مصادیق جزئی جدید برای موارد گشایش یا تنگی روزی ممکن هست و تحقق هم پیدا کرده است.\\ \\ (مجری)\\ حالا فکر می‌کنم همین عزیر همین سوال را پرسیدند با این عنوان که آیا مرور زمان می‌تواند برخی از عوامل گشایش یا تنگی روزی را بی‌اثر کند؟\\ \\ (استاد)\\ خیر، به این معنا که اگر چیزی در لسان وحی به عنوان عامل گشایش یا عامل تنگی روزی شناخته شد، گفت: {\large «حَلَالُ مُحَمَّدٍ حَلَالٌ أَبَداً إِلَى یَوْمِ‌الْقِیَامَةِ 5»،} {\large «وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا 6»،} {\large «وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْوِيلًا 7».} یک موقع من دارم یک گزاره خارجی را تحلیی می‌کنم، این قابل کم و زیاد شدن است اما اگر رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله)، اهل‌بیت (علیهم السلام)، امام صادق (علیه السلام) با اتصال به منبع علم الهی می‌گوید که آقا بین‌الطلوعین بخوابی، روزی‌ات کم می‌شود، بین‌الطلوعین بیدار باشی روزی‌ات زیاد می‌شود.\\ زود بروی سرکار، روزی‌ات زیاد می‌شود، دیر بروی سرکار روزی‌ات کم می‌شود. بکور در رزق روزی را زیاد می‌کند. شما می‌آیی می‌گویی که آقا سبک زندگی‌ها عوض شده است، الآن مردم تا دو نصف‌شب بیدار هستند، ده صبح بیدار می‌شوند، همه اینطور هستند. خب همه روزیشان کم می‌شود، اینگونه نیست که حالا مرور زمان، تغییر سبک زندگی، تغییر آب و هوا و جغرافیا بخواهد عاملی از عواملی را که دین در ارتباط با تنگی یا گشایش روزی گفته است، تغییر بدهد.\\ \\ (مجری)\\ شما بددلی را از مواردی که باعث تنگی روزی می‌شود اشاره کردید. پرسیدند منظور استاد از بددلی که فرمودند باعث تنگی روزی هست، چه است؟\\ چون بعضی‌ها در مورد مردانی که برای همشرشان غیرت به خرج می‌دهند، بددل می‌گویند.\\ \\ (استاد)\\ بله، ببینید اصولاً ما در روایت امام رضا (علیه السلام) که این روایت از دو‌سه معصوم دیگر هم نقل شده است، گفته‌این ده صفت است که این صفات اگر در کسی باشد، عقلش کامل است. {\large «وألعاشِرَة وَ ما ألعاشِرَة».}\\ فرمودند که مهم‌ترینش دهمی است و آن دهمی این است که شما هر کس را ببینی، بگویی این از من بهتر است. اگر سنش از تو بیشتر است، بگویی ازمن بیشتر عبادت کرده است، اگر سنش از تو کمتر است، بگویی از من کمتر گناه کرده است و اینکه در روایات داریم حتی آن سگ مریض را باید از خودت برتر بدانی. او دارد وظیفه‌اش را انجام می‌دهد، از کجا که تو وظیفه‌ات را انجام بدهی.\\ اینکه انسان به هر انسانی که برمی‌خورد، در دل، خود را از او پست‌تر ببیند، باعث می‌شود نسبت به دیگران اصل اولیه او بددلی نباشد. بددلی نوعی سوءظن است و سوءظن، {\large «إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ 8»،} قرآن کریم فرمود.\\ آن وقت این بددلی می‌آید و روزی را کم می‌کند، حالا غیرت را بددلی معنا کردن، این جفای به این مفهوم ارزشی است. خدای متعال فرمود، پیغمبر (صلی الله علیه و آله) فرمود، اهل‌بیت (علیهم السلام) فرمودند که غیرت از بافضیلت‌ترین فضائل اخلاقی است.\\ تعبیر پیغمبر (صلی الله علیه و آله) این است که {\large «إِنَّ سَعْداً غَيُورٌ 9»،} سعد بن عباده غیور است، {\large «وَ أَنَا أَغْيَرُ مِنْهُ»،} من از او غیور‌ترم، {\large «وَ اللهُ اَغیرُ مِنِّی»،} خدا از من غیورتر است، {\large «وَ مِن غَیرَتِهِ حَرَّمَ ألفَواحِش».}\\ چرا زنا حرام است، چرا همجنسبازی حرام است، چرا مال مردم خوردن حرام است، چرا انواع چشمچرانی حرام است؟ فرمود چون معمولاً این‌ها با غیرت سازگار نیست. غیرت مرد را زن باید روی چشم خودش بگذارد و ببوسد، چرا؟\\ چون ما در جامعه هم دیدیم، ضعف عفت زنان معلول ضعف غیرت مردان است. خیلی بد است من این جمله را در ماه رمضان بگویم ولی دین ما است، استاد ما، حضرت آیت الله جوادی آملی (حفظه الله) هم چندی پیش فرمودند. ببینید، اصولاً من اگر بی‌خیال باشم نسبت به اینکه کسی به مظاهر زن من لذت ببرد، به این لب ماتیک کشیده، به این چشم پشت چشم رنگ کرده، به این بدن، به این مفاتن، این اصطلاح بدی در دین ما دارد، از این صفت به دیاثت تعبیر می‌کنند، یعنی کسی که حاضر است دیگری به راحتی با ناموس او لذت ببرد.\\ پس غیرت مردان خوب است. امیرالمومنین (علیه السلام) به امام حسن (علیه السلام) فرمود به شرطی که در آن افراط نشود. فرمود که اگر به زنی که سالم است، غیرت بیجا بورزی، او را منحرف می‌کنی.\\ از عوامل انحراف زنان، غیرت بیجای مردان است.\\ \\ (مجری)\\ خیلی متشکرم، یک بخشی را باهم ببینیم و برگردیم، آیاتی از کلام وحی را در بهار قرآن با هم مرور کنیم، شما هم همراه ما باشد، ادامه صحبت‌ها را ان‌شاءالله خواهیم شنید.\\ \\ (تیزر)\\ {\large «مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ ۗ وَاللَّهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (261)».}\\ کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می‌کنند، همانند بذری هستند که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه یکصد دانه باشد و خداوند آن را برای هر کس بخواهد و شایستگی داشته باشد، دو یا چند برابر می‌کند و خدا از نظر قدرت و رحمت وسیع و به همه چیز دانا است.\\ سوره مبارکه بقره\\ (پایان تیزر)\\ \\ (مجری)\\ خدمت شما عزیزان هستیم و جناب حاج‌آقای رضایی تهرانی در مورد صفت رزاقیت خداوند برایمان صحبت می‌کنند. حاج‌آقا به صورت جزئی، مصادیق جزئی‌ و اموری که در تجلی صفت رزاقیت خداوند نقش ایفا می‌کند را برایمان بیان کنید.\\ \\ (استاد)\\ بله، موارد فراوانی در دین ما شاید حدود صد مورد ذکر شده که این‌ها در گشایش روزی نقش دارد و ما خدا را شاکریم که خدای متعال اهل‌بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) را به عنوان معلم ما، رایگان در اختیار ما گذاشته است و فرموده: {\large «وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا 10».}\\ هر چه را خدای متعال از طریق پیغمبر (صلی الله علیه و آله) به شما گفت، بپذیرید، روی چشم بگذارید و هر چه را گفت نکنید، نکنید، شما سود می‌برید. به ترتیب با عدد ذکر می‌کنیم: \begin{enumerate} \item تعقیب پس از نماز صبح و نماز عصر، دوجور می‌شود نماز خواند، من بگویم ألسَّلامُ عَلَیکُم وَ رَحمَةُ الله وَ بَرَکاتُهُ، بلند شوم، سراغ کارم بروم. دوم اینکه نه، بنشینم کقداری تعقیبات بخوانم، اسمش هم رویش است، تعقیب یعنی دنباله، تعقیبات هم دو دسته است:\\ تعقیبات مشترکه و تعقیبات مختصه.\\ یعنی یک تعقیباتی است، پشت هر نمازی می‌شود خواند، {\large «اللَّهُمَّ إِنَّ مَغْفِرَتَكَ أَرْجَى مِنْ عَمَلِي وَ إِنَّ رَحْمَتَكَ أَوْسَعُ مِنْ ذَنْبِي 11»،} این از تعقیبات مشترکه است. در ثواب این دعا هم (روایات) آمده است، دعا هم کوتاه است، من مقیدم این دعا را بعد از نماز‌ها بخوانم. در ثواب این دعا آمده است که انسان دو تا نامه در روز قیامت دارد، پرونده سیاه و پرونده سفید، خدای متعال اگر کسی ملتزم باشد این دعا را بعد از نماز‌ها بخواند، به ملائکه‌اش می‌گوید که این پرونده سیاهش را در زباله‌دان بیندازید، اصلاً باز نکنید، با پرونده سفید او ما کار داریم، خب حیف نیست (که آن را نخوانیم)؟\\ {\large «اللَّهُمَّ إِنَّ مَغْفِرَتَكَ أَرْجَى مِنْ عَمَلِي وَ إِنَّ رَحْمَتَكَ أَوْسَعُ مِنْ ذَنْبِي\\ اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ ذَنْبِي عِنْدَكَ عَظِيماً فَعَفْوُكَ أَعْظَمُ مِنْ ذَنْبِي‏\\ اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ أَكُنْ أَهْلاً أَنْ أَبْلُغَ رَحْمَتَكَ فَرَحْمَتُكَ أَهْلٌ أَنْ تَبْلُغَنِي وَ تَسَعَنِي‏\\ لِأَنَّهَا وَسِعَتْ كُلَّ شَيْ‏ءٍ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ».}\\ خواندنش ده ثانیه هم طول نمی‌کشد، پرونده سیاه من در زباله‌دان می‌رود، فقط خدا با اعمال نیک من سر‌و‌کار دارد. تعقیب نماز عصر، خدا رحمت کند مرحوم آیت الله مجتهدی را، من مکرر خدمت این بزرگوار رسیده بودم. ایشان می‌فرمودند که دیدی قدیم، بچه‌ها بادبارک درست می‌کردند، بادبادک را هوا می‌فرستادند، با مخ به زمین می‌خورد، یک دنباله که به بادبادک می‌بستند، حالا بادبادک هوا می‌رفت، ایشان می‌فرمودند که این تعقیبات نماز در حکم آن دنباله بادبادک است، نشانگر این است که انسان دارد به نماز اهمیت می‌دهد. همین جا عرض بکنم، همان طور که تعقیبات نماز مستحب است، اهل عرفان می‌گویند که تقدیم هم مستحب است، تقدیم یعنی چه؟\\ یعنی من دو دقیقه، سه دقیقه، پنج دقیقه قبل از نماز در سجاده ام بنشینم، یک تمرکزی بکنم، یک توجهی بکنم، بعد بلند شوم و نماز بخوانم، این هم در حضور قلب نقش دارد. \item دوم صله رحم است، صله رحم در گشایش روزی فوق‌تخصص است، یعنی آن قدر، آن قدر نقش دارد که خدا می‌داند. دوستان ما تحقیقی کرده بودند در آیات و روایات، مشخص شد مقصود از صله رحم اینکه من مرتب بروم و به خاله پیرم و عمه پیرم سر بزنم، آن دو تا تخم‌مرغی هم که دارد، بخورم و برگردم نیست.\\ مراد بیشتر کمک‌های مالی و امدادهای پولی و مالی است، من دست بگیرم و کمک بکنم.\\ مخصوصاً الآن که گوشت گران است، برنج گران است، بتوانم دستی از کسی بگیرم. \item سوم، جمع بین دو نماز است، معنی جمع بین دو نماز را بعضی فقها چنین گفتند، گفتند معنی‌اش این است که مثلاً من از نماز ظهر تا نماز عصر را به عبادت مشغول باشم، چون قدیم نماز‌ها را متفرق می‌خواندند، از نماز مغرب تا نماز عشاء را که یک ساعت حدوداً بعد از نماز مغرب است، این را به عبادت بپردازم. اهل‌بیت (علیهم السلام) این کار را می‌کردند، خیلی از مواقع نماز ظهر را که می‌خواندند تا نماز عصر در سجاده بودند یا نماز مغرب را که می‌خواندند تا نماز عشاء بر سجاده بودند. \item چهارم، رفتن جلوی خانه و حیاط خانه، من دیدم در بعضی از این خانه‌هایی که آپارتمانی است و مشترک است، حالا به هر دلیلی کسی متعهد نیست بخواهد این خانه را تمیز کند، می‌بینی حیاط کثیف است، جلوی خانه کثیف است. فرمودند این که حیاط خانه تمیز باشد، فناع، فناع یعنی آن جلوی در، تمیز و نظیف باشد، این روزی را زیاد می‌کند. \item نجم، از خود گذشتگی برای برادران دینی و مواسات با آنان، حالا ما که خیلی لیاقت ایثار نداریم، آن اهل‌بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) بودند که {\large «وَيُؤْثِرُونَ عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ 12»،} داریم روزه می‌گیریم دیگر، سه شبانه‌روز روزه بگیرند با شکم گرسنه، {\large «وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى‏ حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یَتیماً وَ أَسیراً 13»،} آن ایثار است، ایثار طلب ما، اهل مواسات باشیم. این جمله امیرالمومنین (علیه السلام) خیلی عجیب است، {\large «» وَ حَسْبُكَ دَاءً أَنْ تَبِيتَ بِبِطْنَةٍ وَ حَوْلَكَ أَكْبَادٌ تَحِنُّ إِلَى الْقِدِّ 14.}\\ می‌خواهی بفهمی مریضی یا سالم، در مشهد سفره‌ای باشد، نان نداشته باشد، تو در سفره‌ات سه نوع گوشت و پلو باشد، تو مریضی، یک موقع دغدغه داری، می‌خوری، به او هم می‌خورانی، سالمی، وگرنه اهل مساوات نباشی، روزی‌ات هم تنگ می‌شود، روزی‌ات دیگر گشاده نیست. \item ششم، بکور برای طلب رزق است، صبح زود به دنبال روزی بودن. حالا امسال هم که ساعت‌ها جلو نرفت، ساعت‌ها که جلو می‌رفت، یک‌مقداری تأثیر داشت. این سنت بدی شده که مغازه‌دار ساعت 10 باز می‌کند، تاکسیران ساعت ده می‌خواهد دنبال کارش برود. سنت اسلام این است که شب زود بخوابید، سحر بلند بشوید، نماز صبح بخوانید، یک مختصر فطوری و صبحانه‌ای داشته باشید، یه کسب و کار بزنید، اول صبح، اول طلوع آفتاب.\\ بکور برای طلب رزق در گشایش روزی نقش دارد. \\ من دوستانی دارم، در شغل‌های مختلف، گفتند که حاج‌آقا ما این کار را کردیم و اثرش را هم دیدیم، یعنی برعکس آنچه که خیال می‌شود صبح زود که کسی نیست، صبح زود که کسی نیست تا مراجعه کند، اینگونه نیست. \end{enumerate} \\ (مجری)\\ درست است، یک بخشی را ببینیم و برگردیم، چند تا سوال دیگر هم از شما به دستم رسیده، ان‌شاء‌الله آن‌ها را هم می‌پرسم.\\ \\ (تیزر)\\ خدایا، بر محمد (صلی الله علیه و آله) و خاندانش درود بفرست و من را در این جهان و آن جهان، در حال خشنودی و خشم، از خطاها به دور دار و از لغزش‌ها بپرهیزان، تا خشنودی و خشم برای من یکسان باشد و از تو فرمانبرداری کنم و خشنودی تو در حق دوستان و دشمنان را بر خشم و خشنودی خویش ترجیح بدهم، آنگونه که دشمنم از جور من در امام بماند و دوستم از هواخواهی ناحق من ناامید بشود و من را از کشانی قرار بده که در هنگام آسودگی تو را مخلصانه می‌خوانند، آن سان که بیچارگانت هنگام درماندگی. آری تو ستوده و بزرگواری.\\ فرازی از مناجات امام سجاد (علیه السلام)\\ (پایان تیزر)\\ \\ (مجری)\\ من هفت دقیقه بیشتر امروز وقت ندارم اما سوالات شما را مقدم می‌دانم، این سوال را پرسیدند حاج‌آقا که از ویژگی‌های عصر ظهور غنی شدن همه مردم از نظر مادی عنوان شده است، عامل اصلی گشایش روزی‌ها پس از ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) چیست؟\\ \\ (استاد) یک کلمه و آن اینکه قرآن کریم فرمود که تقوای جمعی روزی را زیاده می‌کند و در زمان امام زمان (علیه السلام)، {\large «أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ 15».} زمین معبد می‌شود و در حقیقت همه یکدست اهل تقوا و اهل توجه می‌شوند. من در همین برنامه گفتم یکی از ویژگی‌های عصر ظهور آن است که آن فاصله فعلی بین شریعت و طریقت از بین می‌رود و عمده مردم اهل سیر و سلوک اند. خب یک جامعه‌ای که رهبرش حجت خدا مثل امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، مردم هم یکدست، کارگزاران 313 نفر، همه انسان کامل، طبیعی است که روزی از زمین و زمان می‌بارد.\\ \\ (مجری)\\ بیداری بچه‌ها در بین‌الطلوعین در گشایش روزی آن‌ها اثر دارد؟\\ \\ (استاد)\\ بله، لذا است که اولیاء الهی مقید بودند به گونه‌ای خواب بچه‌ها را تنظیم کنند که بچه‌ها در بیت‌الطلوعین بیدار باشندو ما تجربتاً دیدیم آقای قاسمی‌نیا که بچه در خواب و بیداری بعد از مدت اندکی تابع مادر و پدر می‌شود. مادر و پدر ساعت هشت شب بخوابند، سحر بیدار شوند، بچه هم بیدار است، مادر و پدر ساعت یک نصف‌شب بخوابند، ده صبح بلند شوند، بچه هم چنین است. بیداری بچه‌ها در بین‌الطلوعین در روایات مورد تأکید است برای اینکه روزی خود و خانواده را زیاد می‌کند.\\ \\ (مجری)\\ این سوال هم جالب است، گفتند بعضی کارها که در قدیم بوده مثل جارو کردن در شب یا نشستن ظرف‌ها در شب که باعث فقر می‌شود، در این زمان هم همینطور است؟\\ \\ (استاد)\\ ببینید، من به صورت کلی عرض کردم، اگر چیزی مستند روایی درست داشته باشد، گرچه ما علت و رابطه را متوجه نشویم که در خیلی از موارد نمی‌شویم، بله، مرور زمان نقشی در کهنه شدن او ندارد. الآن ما در مواردی که می‌خوانیم، خیلی از مواقع اصلاً علت برای ما روشن نیست. پیغمبر (سلام الله علیه) که به ملکوت و علم الهی دسترسی دارد، دانسته که خدای متعال این ارتباط را بین این دو چیز قرار داده و ما می‌دانیم که بسیاری از امور را علت و حکمتش را نمی‌دانیم. هنوز نمی‌دانیم چرا نماز صبح دو رکعت است، نماز مغرب سه رکعت است، نماز ظهر چهار رکعت است، هر چه هم از ما بپرسند متوجه نیستیم. چرا ماه رمضان، نه ماه شعبان، نه ماه ذی‌القعده ما باید روزه بگیریم. چرا 30روز، نه 25 روز، نه 28 روز، این نشانگر آن است که ما باید اعتماد کنیم، عمل کنیم و ثمره او را هم ببینیم و اهل‌بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) به ما فرمودند که اگر بخواهید در هر چیزی در دین، به دنبال علت و حکمتش باشید، آرام‌آرام مصداق این آیه قرآن می‌شوید، {\large «أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ 16».}\\ الآن خانم‌هایی داریم که این‌ها نماز می‌خوانند، سر وقت، من می‌شناسم، می‌خواهد بیرون برود، هفت قلم آرایش می‌کند، به او می‌گویی خانم تو که داری نماز می‌خوانی، چرا اینچنین هستی؟\\ می‌گوید که من فلسفه حجاب برایم معلوم نیست. خب، اولاً برو و یاد بگیر، ثانیاً اینطور نیست که اگر بخشی از دین فلسفه‌اش برایت مشخص نبود، بخواهی عمل نکنی، بخشی که معلوم هست، بخواهی عمل کنی. دین یک پک بسته است، همه‌اش را باید پذیرفت.\\ \\ (مجری)\\ درست است، من 3 دقیقه فرصت دارم، خیلی سریع برایمان باز بفرمایید، شش مورد را گفتید.\\ \\ (استاد) \begin{enumerate}\setcounter{enumi}{6} \item هفتم، از عوامل بسیار‌بسیار تأثیرگذار در روزی استغفار است، {\large «اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ»،} استغفار در جلب روزی عجیب است، چه استغفار صغیر، چه استغفار کبیر.\\ {\large «أَسْتَغْفِرُ ٱللَّٰهَ رَبِّي وَأَتُوبُ إِلَيْهِ».}\\ \\ (مجری)\\ ذکر استغفار منظورتان است؟\\ \\ (استاد)\\ بله، البته با توجه به معنی، یعنی من دارم طلب مغفرت می‌کنم، من کی دارم طلب مغفرت می‌کنم؟\\ موقعی که خودم را گناهکار و خطاکار می‌بینم. پس ذکر استغفار، استغفار صغیر یا کبیر، اصغر،\\ {\large «أَسْتَغْفِرُ ٱللَّٰهَ، أَسْتَغْفِرُ ٱللَّٰهَ، أَسْتَغْفِرُ ٱللَّٰهَ، أَسْتَغْفِرُ ٱللَّٰهَ».} کبیر، {\large «أَسْتَغْفِرُ ٱللَّٰهَ رَبِّي وَأَتُوبُ إِلَيْهِ»،} اکبر، {\ «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ ذُو (ذَا) الْجَلاَلِ وَ الْإِكْرَامِ‏ وَ أتوبُ عَلَیه 17»،} این ذکر استغفار اکبر است. هر کدام را ما مشغول باشیم، بستگی به حالمان دارد. ذکر استغفار، ذکر فوق‌تخصصی گشایش روزی است و ما کسانی را دیدیم که به این ذکر مدتی مشغول بودند و یکی‌یکی گره‌ها از زندگی‌شان باز شد. \item هشتم، امانت را درست به صاحبش برگرداندن، جاروبرقی طرف را گرفتی، دسته‌اش را شکستی، یک دسته نو بخر، رویش بگذار. ماشین طرف را گرفتی، دنده‌اش را مشکل‌دار کردی، برو دنده را فابریک، جنس اصل، درست کن، دست صاحبش بده. نگو من امینم، {\large «ليس على الامين الا اليمين»،} من که افراط و تفریط نکردم، درست است، ید امانی غیر از ید عدوانی است و امین یک قسم جلوی قاضی می‌خورد و کار تمام است ولی اگر می‌خواهی روزی‌ات اضافه بشود، آنچه را که امانت می‌گیری، درست به صاحبش برگردان که این امانت شامل زن انسان هم می‌شود، شامل بچه انسان می‌شود، بچه من امانت خدا دست من است. می‌توانم یک گوشی فوق‌هوشمند به او بدهم، هر جا هم رفت، بگویم این‌جا منطقه خصوصی است، من هیچ دخالتی ندارم. دو روز دیگر فاسد می‌شود، من باید آن دنیا جوابگو باشم. چقدر فرصت دارم؟\\ \\ (مجری)\\ فکر می‌کنم یک دانه دیگرش هم بتوانید بگویید، یک دقیقه فرصت دارید.\\ \\ (استاد)\\ \item با موذن همنوا شدن، وقتی موذن دارد اذان می‌گوید، با گوشی‌ات بازی نکن، یک لحظه گوشی را کنار بگذار، موذن می‌گوید که الله اکبر، الله اکبر، تو هم بگو الله اکبر. موذن که دارد اذان می‌گوید، تو اذان را همراه موذن چه کن؟ تکرار کن.\\ بهتر هم این است که انسان خود اهل اذان باشد، اذان در کشور ما تبدیل به اذان رادیو و تلویزیون شده است و حال اینکه هر مسلمانی هر کجا که اذان شد، مستحب موکد است، بایستد، شروع کند اذان گفتن.\\ سنت اسلام این است، در پنج وقت، در سه وقت، کشور اذان بگوید، نه مسجد اذان بگوید آن هم با رادیو و در زمان امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) که روزی‌ها گسترده است، این سنت‌ها مورد عمل قرار می‌گیرد. \end{enumerate} \\ (مجری)\\ \\ ان‌شاء‌الله، خیلی متشکرم، خیلی دقیق مثل همیشه برایمان فرمودید، ادامه بحث هم ان‌شاء‌الله هفته آینده بحث ادامه صفت رزاقیت را در خدمت شما خواهیم بود. \newpage \begin{center} \Large{فهرست منابع} \end{center} \begin{enumerate} \item سوزه نوح، آیه 11. \item فلاح السائل، 256. \item سوره عنکبوت، آیه 45. \item سوره الرحمان، آیه 29. \item الكافي، ج ۲، ص ۱۷. \item سوره فتح، آیه 23. \item سوره فاطر،‌ آیه 43. \item سوره حجرات، آیه 12. \item جامع السعادات، ج ۱، ص ۲۶۵. \item سوره حشر، آیه 7. \item البحار ٨٦ / ٣٧ ح ٤٤. \item سوره حشر، آیه 9. \item سوره انسان، آیه 8. \item نامه 45 نهج البلاغه. \item سوره انبیاء، آیه 105. \item سوره بقره، آیه 85. \item مستدرک الوسائل، ج 12، ص 143. \end{enumerate} \end{document}